Jeśli dana osoba ma przedcukrzycę, jakie jest ryzyko zażycia aspiryny i/lub statyn w celu zapobiegania ryzyku wystąpienia choroby wieńcowej serca (angina, atak serca, nagła śmierć)?
Trudno powiedzieć, ponieważ sprawa jest kontrowersyjna i w obu przypadkach jest nadal badana. Ogólna zasada dla każdego leku jest taka, że korzyści powinny przewyższać ryzyko. (1) Oba rodzaje leków, o które się pyta, mają pewne potencjalnie poważne skutki uboczne. W przypadku aspiryny przechodzą one od zaburzeń żołądkowo-jelitowych, uszkodzenia śluzówki i lekkiej bezobjawowej utraty krwi do wydłużonego czasu krwawienia i udaru krwotocznego. (2,3) Statyny natomiast mogą powodować również zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zapalenie wątroby i trzustki. Rhabdomyoliza, chociaż rzadko jest bardzo poważnym potencjalnym skutkiem ubocznym. (2)
Teraz, co z potencjalnymi korzyściami?
Jeśli chodzi o aspirynę, niektóre badania wykazały, że aspiryna jest skuteczna w prewencji pierwotnej i zalecenia dotyczące jej stosowania są (3):
Jeżeli istnieje roczne ryzyko choroby wieńcowej serca < lub =0.6%, aspiryna zazwyczaj nie jest wskazana; dla ryzyka 0.7-1.4% faktów należy omówić z pacjentem. Jeśli istnieje ryzyko > lub =1,5%, należy podać aspirynę.
Niektórzy autorzy twierdzą, że u chorych na cukrzycę roczne ryzyko jest zawsze wyższe niż 1,5% i dlatego u tych chorych należy podać aspirynę. (4) W tym samym badaniu przedstawiono jednak dowody z literatury naukowej wskazujące, że:
śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą jest równie wysoka jak u pacjentów bez cukrzycy ze znaną chorobą wieńcową
Kolejna metaanaliza prowadzi do wniosku (5):
_Oszacowania dotyczące korzyści wśród pacjentów z cukrzycą pozostają nieprecyzyjne, *nasza analiza sugeruje, że względna korzyść z podania aspiryny jest podobna u pacjentów z cukrzycą i bez cukrzycy. * _
(podkreślenie moje)
Jest to zgodne z wytycznymi The European Society of Cardiology i European Association for the Study of Diabetes (EASD) opublikowanymi w 2007 roku (6):
Aspirynę należy podawać dla tych samych wskazań i w podobnych dawkach dla pacjentów z cukrzycą i bez cukrzycy.
Uwaga, że wszystkie te badania są przeznaczone dla pacjentów z cukrzycą, a nie dla pacjentów przedcukrzycowych. Można więc prawdopodobnie stwierdzić, że sama cukrzyca, bez innych udowodnionych czynników ryzyka chorób układu krążenia, nie jest wystarczająca do wskazania prewencyjnego stosowania aspiryny.
U pacjentów z cukrzycą z ChUK , terapia statyną powinna być rozpoczęta niezależnie od wyjściowego poziomu cholesterolu LDL, przy czym cel leczenia powinien wynosić <1. 8-2,0 mmol/L (<70-77 mg/dL)
U dorosłych chorych na cukrzycę typu 2, bez ChUK, jeśli cholesterol całkowity >3,5 mmol/L (>135 mg/dL), leczenie ukierunkowane na obniżenie stężenia cholesterolu LDL o 30-40%
(emph. Mój)
Więc obecność czynników ryzyka dodatkowych do cukrzycy są wyraźnie wymagane.
Kolejna recenzja mówi, że kilka badań ma (4):
wykazały, że pacjenci z cukrzycą wykazały podobne względną redukcję ryzyka w porównaniu z tymi bez cukrzycy od 19 do 58%, w zależności od badanej populacji i statyny używane.
To samo badanie cytuje:
Autorzy wspólnego badania Atorvastatin Diabetes Study zasugerowali nawet, że debata na temat tego, czy wszyscy pacjenci z cukrzycą typu 2 zasługują na leczenie statyną, powinna teraz skupić się na tym, czy można wiarygodnie stwierdzić, że pacjenci są wystarczająco narażeni na ryzyko, aby leczenie statyną zostało wstrzymane.
Dopóki są tacy pacjenci lub dopóki nie wiemy, czy są tacy pacjenci, byłoby nieodpowiedzialne sporządzanie sztywnych wytycznych dotyczących przepisywania tych leków bez uwzględnienia ryzyka i korzyści. Jeśli nie ma innych czynników ryzyka, wydaje się, że dowody na istnienie korzyści u pacjentów przedrzucawkowych nie przeważają nad ryzykiem takiej terapii.
Jedno z badań sugeruje, że (4):
Współzarządzanie aspiryną i statynami wykazuje dodatkowe efekty w zmniejszaniu śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Alemożna to wykorzystać jako argument przemawiający za przepisywaniem leków skojarzonych znanych jako stałe dawki leków skojarzonych. Jedyną prawdziwą korzyścią jest wygoda przyjmowania jednej tabletki zamiast dwóch. Ogromną wadą jest brak możliwości indywidualizacji dawki, wraz z potencjalnymi interakcjami i podwójną dawką. Koszt i efektywność kosztowa w stosunku do leków zawierających jeden składnik aktywny zależy wyłącznie od producenta i innych producentów w danej dziedzinie. Czasami leki skojarzone są tańsze, czasem droższe.
Referencje:
Pojęcia w ocenie ryzyka i korzyści: Prosta analiza merytoryczna leku?
Martindale: The Complete Drug Reference, 34th edition
Podstawowa profilaktyka choroby wieńcowej za pomocą aspiryny ](http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16258795)
[ Czy powinniśmy przepisać statynę i aspirynę dla każdego pacjenta chorego na cukrzycę? Czy nadszedł czas na Polypill? (http://care.diabetesjournals.org/content/31/Supplement_2/S222.full)
Wytyczne dotyczące cukrzycy, przedcukrzycy i chorób układu krążenia: streszczenie