Po pierwsze, tutaj jest małe tło na nietolerancji laktozy:
Laktoza jest disacharydem obecnym w dużej ilości w mleku ssaków. Raz w jelicie, jest hydrolizowany do glukozy i galaktozy, które są następnie wchłaniane. Hydrolizacja laktazy jest zależna od enzymu granicznego pędzla jelitowego zwanego laktozą.
Jlitowa aktywność laktazy jest najwyższa podczas okresu okołoporodowego (gdzie mleko jest niezbędne do odżywiania noworodków). Po tym okresie (generalnie po okresie odstawienia od piersi) aktywność laktazy zmniejsza się w różnym tempie po normalnym okresie dojrzewania. W ten sposób powstają dwie grupy osób:
- grupa nietrzymania laktazy** z niską aktywnością laktazy (hipolaktazja)
- grupa trwałości laktazy**, w której poziom aktywności laktazy w wieku dorosłym jest podobny lub nieco niższy (umiarkowana do wysokiej aktywności laktazy) niż w okresie noworodkowym.
Niektóre badania zasugerowały schemat geograficzny rozkładu genów związanych z tymi dwoma schorzeniami (przegląd autorstwa Misselwitz i wsp. daje dobry przegląd).
Co ciekawe, zmniejszenie aktywności laktazy nie zawsze prowadzi do wystąpienia objawów. Jednak w momencie pojawienia się objawów rozpoznawana jest nietolerancja laktozy.
Najczęstszą przyczyną złego wchłaniania laktozy jest tzw. laktaza nietrwała** (pierwotny niedobór laktazy), która charakteryzuje się zmniejszeniem ekspresji laktazy w okresie niemowlęcym. Uwaga, **w niektórych rzadkich przypadkach może być całkowity brak laktazy powodujący ciężkie objawy u noworodków (wrodzony niedobór laktazy).
Istnieją inne powtórne przyczyny wchłaniania laktazy (wtórny lub nabyty niedobór laktazy): przerost bakterii małych jelit, giardiaza (rodzaj zakaźnego zapalenia jelit), celiakia, zapalenie jelit. W tych przypadkach zaburzenia żołądkowo-jelitowe uszkadzają brzegi szczotki jelita cienkiego i prowadzą do zmniejszenia aktywności laktazy.
Twoje pytanie
Powiedziano mi, że jestem nietolerancyjny laktozy. Jak to się stało po tylu latach?
Istnieje kilka możliwych wyjaśnień. Po pierwsze, niektóre badania wykazały zwiększoną częstość występowania nietolerancji laktozy u osób starszych, co sugeruje, że aktywność laktazy może się dalej zmniejszać wraz z wiekiem. W szczególności osoby z już pośrednią i niską aktywnością laktazy mogą być bardziej narażone na rozwój nietolerancji laktazy kilkadziesiąt lat po okresie niemowlęcym. Po drugie, nie można wykluczyć drugorzędnej przyczyny niedoboru laktazy. Wreszcie, badanie przeprowadzone w 1998 r. wykazało, że czasami dochodzi do pomylenia złej kondycji laktozy z nietolerancją laktozy. Moje dwa późniejsze punkty są oczywiście tylko hipotezą , ponieważ w swoim pytaniu nie podajesz wystarczających informacji (w szczególności jak postawiono diagnozę nietolerancji laktozy)
Twoje pytanie
Czy możliwe jest odzyskanie/odbudowanie tolerancji laktozy?
Nie znalazłem żadnych badań przeprowadzonych na ludziach, które wskazywałyby na możliwość odzyskania aktywności laktazy.
Obecne leczenie nietolerancji laktozy ma na celu poprawę objawów przy jednoczesnym utrzymaniu odpowiedniego spożycia wapnia, na który może mieć wpływ dieta umiarkowanie ograniczona. Zgodnie z konsensusem ekspertów, wstępne leczenie nietolerancji laktozy ma na celu remisję objawów poprzez unikanie mleka i produktów mlecznych. Tutaj ciekawy wyciąg z zaleceń:
większość osób z nieprawidłowym wchłanianiem laktozy może tolerować do 12 g laktozy bez znaczących objawów. Po początkowo ograniczonej diecie laktoza powinna być stopniowo wprowadzana ponownie, aż do osiągnięcia progu objawów u pacjenta. W tym momencie można przyjąć kilka środków behawioralnych w celu przezwyciężenia możliwych objawów, w tym posiadanie w diecie sfermentowanych i dojrzałych produktów mlecznych, spożywanie laktozy razem z innymi produktami spożywczymi oraz rozprowadzanie spożycia laktozy w ciągu dnia.
Jeśli powyższe środki nie przynoszą ulgi, można rozważyć strategie farmakologiczne, takie jak suplementy laktazy, mleko bezwodne lub o obniżonej zawartości laktozy, probiotyki, adaptacja okrężnicy i rifaksimin. Niektóre z tych interweniów nie są jednak poparte dowodami i wykazują dużą zmienność międzyosobową.
Źródła:
- Misselwitz B, Pohl D, Frühauf H, Fried M, Vavricka SR, Fox M. Wadliwe wchłanianie i nietolerancja laktozy: patogeneza, diagnostyka i leczenie. United European Gastroenterology Journal. 2013;1(3):151-159.
- Mattar R, de Campos Mazo DF, Carrilho FJ. Lactose intolerance: diagnosis, genetic, and clinical factors. Clinical and Experimental Gastroenterology. 2012;5:113-121.
- Lomer M i in. Artykuł przeglądowy: Nietolerancja laktozy w praktyce klinicznej - mity i rzeczywistość. Farmakologia i terapia pokarmowa. 2008:27: 93-103.
- Carroccio i wsp. Nietolerancja laktozy i zgłaszana przez siebie nietolerancja mleka: związek z zaburzeniami trawienia laktozy orazspożycie składników odżywczych. Lactase Deficiency Study Group.J Am Coll Nutr. 1998 Dec;17(6):631-6.