Tak, to jest interesujące pytanie.
Mogę myśleć o dwóch przykładach, jeden, który moim zdaniem jest bliższy temu, o czym myślisz, a drugi jest powiązany koncepcyjnie.
1. Faza prodromalna schizofrenii
to z pewnością powinno wynikać, że są ludzie, którzy doświadczają urojeń, które są przeciwieństwem dystresu, tj. przyjemności
To, co opisujesz, jeśli się zdarza, zazwyczaj ma miejsce w fazie prodromalnej schizofrenii, która jest okresem jednego lub dwóch lat przed pierwszym epizodem ostrej psychozy. Uważa się, że jest to związane ze stanem hiperdopaminergicznym, który charakteryzuje pozytywne objawy schizofrenii, np. halucynacje, urojenia.
Chociaż laicki pogląd na rolę dopaminy jest taki, który odnosi się do przyjemności, to ogólnie uważa się, że jest ona związana z incentive salience. W prodromie można opisać cały świat jako “rozświetlony” lub “wreszcie mający sens”. Często mogą występować podteksty metafizyczne.
Z The Phenomenological Critique and Self-disturbance: Implications for Ultra-High Risk (“Prodrome”) Research :
Wspólnym odkryciem w badaniach nad okresem prodromalnym jest rozwijające się zaabsorbowanie tematami filozoficznymi, nadprzyrodzonymi i metafizycznymi. Pęknięcie w “normalnym” doświadczeniu siebie motywuje takie zaabsorbowanie; w kategoriach poznawczych, pacjent stara się dopasować swoje anomalne doświadczenie do istniejących schematów. Na pierwszy plan może wysuwać się poczucie centralności lub solipsyzmu.
I z Fenomenologia anomalnego doświadczenia siebie we wczesnej schizofrenii _:
Klasykiem jest Knots (1970) R.D. Lainga, który był zarówno psychiatrą jak i osobą, która doświadczyła psychozy. Polecam ją zdobyć. Jest bardzo krótka i nie będzie miała sensu. Ale będzie, i o to właśnie chodzi:
2. Doświadczenie mistyczne
Psychoza i doświadczenie mistyczne to dwa antypodalne ludzkie doświadczenia, ale oba mają coś wspólnego: są odejściem od naszego codziennego doświadczenia rzeczywistości.
Poniższy fragment pochodzi z uznawanej za klasykę książki Williama Jamesa The Varieties Of Religious Experience (1901):
Otwórz dowolną z nich, a znajdziesz wiele przypadków, w których “mistyczne idee” są przytaczane jako charakterystyczne symptomy osłabionych lub oszalałych stanów umysłu. W obłędzie urojeniowym, paranoi, jak ją czasem nazywają, możemy mieć do czynienia z diabolicznym mistycyzmem, rodzajem religijnego mistycyzmu odwróconego do góry nogami. To samo poczucie niewysłowionego znaczenia najmniejszych wydarzeń, te same teksty i słowa przychodzące z nowymi znaczeniami, te same głosy i wizje, prowadzenie i misje, to samo kontrolowanie przez obce moce; tylko tym razem emocje są pesymistyczne: zamiast pocieszeń mamy spustoszenia; znaczenia są straszne; a moce są wrogami życia.
Chodzi mi o to, że “przyjemna forma psychozy”, o którą pytasz, nie jest nazywana psychozą. To się nazywa doświadczenie mistyczne. Twierdzenie, że masz wgląd w naturę rzeczywistości nie będzie nazywane psychozą, jeśli ktoś wykazuje minimalne lub żadne upośledzenie i jeśli możesz przekonać innych, że to, czego doświadczasz, jest rzeczywistością typu, który są skłonni uznać za istniejący. Mimo to, obecność nieprzyjemności/upośledzenia nie musi koniecznie przekładać się na etykietę patologii.
Z “Ciemne noce duszy”: Fenomenologia i neurokognitywistyka cierpienia duchowego w mistyce i psychozie :
Podobieństwo między psychozą a mistycyzmem jest słoniem w pokoju dla religii i psychiatrii. To tak, jakby psychiatria musiała pójść na pewne ustępstwa, kiedy podzieliła się swoim panowaniem nad aspektami rzeczywistości. Z DSM-V:
A co do samego doświadczenia, to jest to opis z “Idioty” Dostojewskiego (1868)_, szczegółowo opisujący to, co my scharakteryzowalibyśmy jako doświadczenie mistyczne związane z epilepsją:
Przez kilka chwil doświadczam szczęścia, które jest niemożliwe w zwykłym stanie, a o którym inni ludzie nie mają pojęcia. Czuję pełną harmonię w sobie i w całym świecie, a uczucie to jest tak silne i słodkie, że za kilka sekund takiej błogości można by oddać dziesięć lat życia, a może i całe życie.
Czułem, że niebo zstąpiło na ziemię i połknęło mnie. Naprawdę osiągnąłem Boga i byłem nim przesiąknięty. Wy wszyscy, zdrowi ludzie, nawet nie podejrzewacie, czym jest szczęście, to szczęście, które my, epileptycy, odczuwamy przez sekundę przed atakiem.
